Jednostki dozoru technicznego

Czy Urząd Dozoru Technicznego jest jedyną instytucją uprawnioną do egzaminowania i wydawania zaświadczeń kwalifikacyjnych uprawniających do obsługi i konserwacji urządzeń technicznych, szczególnie urządzeń transportu bliskiego?

Otóż nie – i jest to kwestia, która nierzadko wywołuje w naszych kursantach zdziwienie, kiedy dowiadują się, iż egzaminy sprawdzające kwalifikacje organizujemy także przed komisją Transportowego Dozoru Technicznego.

Dlatego dziś pokrótce przedstawimy jednostki dozoru technicznego.

Zgodnie z Ustawą z dnia 21 grudnia 2000 roku o dozorze technicznym (Dz.U. 2023 poz. 1622) wyróżniamy 3 jednostki dozoru technicznego:

1. Urząd Dozoru Technicznego (UDT);
2. Transportowy Dozór Techniczny (TDT);
3. Wojskowy Dozór Techniczny (WDT).

Dwie ostatnie ustawa określa jako jednostki specjalistyczne.

1. Urząd Dozoru Technicznego

Zakres działania UDT to w szczególności:

1. nadzór i kontrola przestrzegania przepisów o dozorze technicznym;
2. wykonywanie dozoru technicznego nad urządzeniami technicznymi;
3. wydawanie decyzji w sprawach wynikających z wykonywania dozoru technicznego;
4. prowadzenie ewidencji eksploatowanych urządzeń technicznych;
5. współpraca ze specjalistycznymi jednostkami dozoru technicznego w zakresie wykonywania dozoru technicznego;
6. tworzenie projektów warunków dozoru technicznego oraz norm opisujących zasady bezpiecznego działania urządzeń technicznych;
7. inicjowanie i popularyzowanie działań zmierzających do bezpiecznej pracy z urządzeniami technicznymi i podnoszenia kwalifikacji producentów i użytkowników urządzeń technicznych;
8. przygotowywanie programów kursów dla osób, które obsługują i konserwują urządzenia techniczne;
9. wydawanie i kontrolowanie kwalifikacji osób, które produkują, badają, naprawiają, modernizują, obsługują i konserwują urządzenia techniczne;
10. uznawanie laboratoriów prowadzących badania urządzeń technicznych;
11. sprawdzanie kwalifikacji osób wytwarzających, naprawiających, modernizujących, obsługujących i konserwujących urządzenia techniczne oraz osób wykonujących badania nieniszczące.

Urządzenia, które podlegają UDT:

1. urządzenia ciśnieniowe – między innymi instalacje zbiornikowe, zbiorniki, instalacje kotłowni, kotły, rurociągi przesyłowe i technologiczne;
2. urządzenia bezciśnieniowe – zbiorniki bezciśnieniowe i ciśnieniowe do magazynowania substancji ciekłych zapalnych, żrących, trujących;
3. urządzenia transportu bliskiego – między innymi dźwigi budowlane, osobowe i towarowe, podesty ruchome przejezdne, wiszące i masztowe, suwnice, wciągniki i wciągarki, żurawie wieżowe, stacjonarne i samojezdne, przewoźne i przenośne, schody, chodniki ruchome czy wózki jezdniowe podnośnikowe;
4. urządzenia służące do odzyskania par paliwa.

2. Transportowy Dozór Techniczny

TDT ma bardzo zbliżony zakres działania do UDT. To co wyróżnia tę jednostkę to:

1. sprawowanie dozoru technicznego nad określonymi rodzajami urządzeń, nad którymi nie sprawują dozoru UDT, WDT;
2. wydawanie świadectw dopuszczających pojazdy do przewożenia wybranych rodzajów materiałów niebezpiecznych.

Urządzenia podlegające dozorowi technicznemu przez TDT to w szczególności:

1. urządzenia techniczne zainstalowane na obszarze kolejowym, w kolejowych pojazdach szynowych oraz na bocznicach kolejowych;
2. osobowe i towarowe koleje linowe oraz wyciągi narciarskie;
3. zbiorniki, w tym cysterny wykorzystywane w ruchu kolejowym, drogowym i żegludze śródlądowej;
4. urządzenia techniczne używane na statkach morskich, pontonach, w dokach, znajdujące się na terenie portów i przystani morskich oraz żeglugi śródlądowej oraz urządzenia związane z żeglugą morską i śródlądową, w szczególności urządzenia ciśnieniowe, bezciśnieniowe zbiorniki (cysterny) i dźwignice.
5. urządzenia transportu bliskiego – właśnie dlatego możliwe jest przeprowadzenie egzaminu sprawdzającego kwalifikacje do obsługi czy konserwacji wózków jezdniowych podnośnikowych, suwnic, podestów ruchomych przejezdnych czy żurawi, np. wieżowych przed komisją egzaminacyjną TDT.

3. Wojskowy Dozór Techniczny

Do głównych zadań WDT należy sprawowanie nadzoru technicznego nad urządzeniami zainstalowanymi i eksploatowanymi w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych oraz w jednostkach sił zbrojnych państw obcych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o ile przepisy szczególne lub umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.

Jak wynika z powyższego opisu kryterium podlegania urządzenia technicznego pod WDT nie jest rodzaj czy przeznaczenie urządzenia, a miejsce, w którym dane urządzenie jest zainstalowane i eksploatowane.

Wszystkie jednostki dozoru technicznego mają uprawnienie do sprawdzania kwalifikacji osób obsługujących i konserwujących urządzenia techniczne co oznacza, że można w każdej z jednostek uzyskać uprawnienia do obsługi czy konserwacji urządzeń transportu bliskiego tj. wózków jezdniowych, suwnic, żurawi czy podestów.

Rodzi się jednak pytanie, czy posiadając zaświadczenie kwalifikacyjne wydane przez jedną jednostkę organizacyjną można eksploatować urządzenie zarejestrowane i podlegające innej jednostce. Zgodnie z art. 22 ust. 3b Ustawy o dozorze technicznym zaświadczenie kwalifikacyjne wydane przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego potwierdza kwalifikacje osób, (…), również w przypadku, gdy ze względu na miejsce instalacji, eksploatacji lub wykorzystania urządzenia technicznego dozór techniczny nad tym urządzeniem jest wykonywany przez inną jednostkę dozoru technicznego.

Zapraszamy na nasze kursy!